کمپوست چیست؟
کمپوست حاصل فعالیت بیولوژیکی میکروارگانیسمهایی است که توانایی شکستن مولکولهای درشت مواد آلی را دارا میباشند. خاک کمپوست یک ماده آلی تجزیه شده است که با موادی مانند برگ، شاخههای خرد شده و ضایعات آشپزخانه و از گیاهان ساخته میشود. این خاک به دلیل مزایای زیادی که در باغ دارد، به عنوان “طلای سیاه” شناخته میشود. چرا که ماده بسیار خوبی برای خاک باغ است.
انواع کمپوست ها
سه نوع خاک کمپوست پرطرفدارتر از سایر انواع آن هستند. هوازی، بیهوازی و کمپوست ورمی. ولی هرکدام مخاطبان خود را دارند. خانوارها، مزارع، رستوران ها، مدارس، دفاتر و مشاغل تجاری مواد قابل تجمعی را تولید میکنند. به عنوان مثال، ضایعات مواد غذایی، تکههای چمن، برگها، کود حیوانی و زمین قهوه همگی قابلیت کودپذیری دارند. خاک کُمپوست برای تهیه کود ارزان قیمت برای چمنزارها، باغها و مزارع مفید است.
کود کمپوست هوازی: با كمپوست هوازی، هوا برای كمك به سرعت در تجزیه مواد استفاده میشود. این نوع کود باید هر چند روز یک بار زیر و رو شود. و این سبک از کُمپوست کردن خاک میتواند در وقت و زحمات شما صرفهجویی کند. شما احتمالاً میخواهید مقدار زیادی ماده سبز مانند تکههای چمن اضافه کنید که حاوی نیتروژن است، با تجزیه باکتریهای زباله نیتروژن بالا، دمای کُمپوست بالاتر میرود. حتی ممکن است لازم باشد که رطوبت از یک شلنگ یا یک ظرف آب اضافه شود. اگر آنرا مرطوب نگه ندارید و مرتباً نچرخانید، بوی بدی از کمپوست هوازی حاصل خواهد شد. همچنین، باید فضای زیادی را برای خاک کُمپوست بگذارید.
کمپوست غیر هوازی: حتی با مشاهده کلمه نیز میتوانید بگویید که غیرهوازی نقطه مقابل هوازی است. در کُمپوست غیرهوازی تقریباً هیچ کاری انجام نمیشود. فقط کافی است یک سال یا بیشتر قسمتهای مختلف کُمپوست را جابجا کنید. البته حین این کار بینی خود را بگیرید! چرا که کُمپوست غیر هوازی بشدت بدبو است. بدون اکسیژن، باکتریهایی یا بوی بسیار تند و زننده رشد میکنند. این همان اتفاقی است که در محل دفن زبالهها میافتد. محل دفن زباله گاز متان زیادی تولید میکند که حتی میتواند منفجر شود! متان یک گاز گلخانه ای است که برای محیط زیست بشدت مضر است. و بخاطر بوی بدی که دارد غیرقابل تحمل است.
کمپوست ورمی: کُمپوستی است که از کرم، اکسیژن و رطوبت برای تجزیه ایمن مواد آلی با بوی کم استفاده میکند. بر این اساس، بیشترین کار سنگین را کرمها به تنهایی انجام میدهند و باکتریها نیز به آنها کمک میکنند. کرمهای قرمز، گذینه محبوب برای تولید این نوع خاک کُمپوست هستند.
مقایسه انواع کمپوستها
در مقایسه انواع کُمپوست ها، تجزیه بیهوازی در مقایسه با کُمپوست هوازی، تولیدکننده انرژی خالص است. در تجزیه بیهوازی ۵۰۰ تا ۱۰۰۰ کیلو وات ساعت در هر تن زبالهتر، انرژی تولید میشود، در حالیکه در کُمپوست هوازی ۷۵۰–۵۰۰ کیلو وات ساعت انرژی برای تصفیه هر تن زبالهتر مصرف میشود.
کاربردهای کمپوست
خاک کمپوست سرشار از مواد مغذی است. به عنوان مثال در باغها، باغبانی، کشاورزی شهری و کشاورزی ارگانیک استفاده میشود. این کُمپوست به خودی خود از بسیاری جهات به عنوان تهویه کننده خاک و کود است.
سه روش برای تهیه کمپوست
کمپوست هوای آزاد (کُمپوست گرم)
کمپوست مستقیم (کُمپوست داخل زمین)
کمپوست تامبلر (نوعی کُمپوست داغ)
کمپوست هوای آزاد : به طور سنتی در حیاط خانه شما انبوهی از مواد سبز و قهوهای وجود دارد و اغلب از هرچیزی که در آن کاشته و یا دفن کردهاید، ساخته شده است که ارزان بوده و به راحتی قابل تهیه است. برای نگهداری آب و جذب گرما، از قفسهای سیمی نیز استفاده میشود که با لوله کشی اطراف لبهها منبت کاری شدهاند. سپس میتوان از سیستم آب گرم برای کمپوست کردن استفاده کرد. به طور کلی کُمپوست سازی در هوای آزاد به عنوان یک روش کُمپوست داغ در نظر گرفته میشود. بعضی از افراد معمولاً وقتی مقادیر کمتری از زباله استفاده میشود، آن را کُمپوست سرد مینامند.
کمپوست مستقیم: کُمپوست مستقیم حفاری چاله در زمین و دفن ضایعات است. همچنین احتمالاً قدیمیترین و تاثیرگذارترین روش کُمپوست سازی است، اما مانند همه روشهای دیگر کمپوست سازی نیز محدودیتهایی دارد. اصلیترین مورد این است که تجزیه آن زمان زیادی میبرد مگر اینکه اول همه چیز را خرد کنید. میتوانید میوه و سبزیجات را دفن کنید چرا که خطر کندن و خوردن آن توسط انواع خردکنهای باغ از پرندگان تا حیوانات موذی وجود دارد. این کار کرمهای زیادی تولید میکند که به تغذیه باغ و بهبود خاک کمک میکند.
کمپوست لغزنده: کُمپوست لغزنده یا دستگاه Tumbler دارای اشکال و اندازههای مختلف در واحدهای تک به دو وجود دارد. اگر آن را هر روز یا هر چند روز یک بار روشن کنید، یک سیستم عالی خواهید داشت. میتوانید برخی از بسترها را مکانیزه کنید که چرخش را آسانتر میکند. اغلب به دو دستگاه احتیاج دارید تا اجازه دهید چند ماهی بماند تا قبل از تخلیه کامل تجزیه شود. و در همین حین یکی دیگر را پر کنید. اگر مقدار زیادی زباله سبز و قهوهای برای دفع و فضای مناسبی برای این دستگاه داشته باشید، میتواند گزینه خوبی باشد. اما حتما مراقب لانه سازی مارها و موشها در کُمپوست گرم باشید.
کمپوست قارچ چیست ؟
کمپوست مصرفی قارچ، از ضایعات کُمپوست باقیمانده است، که توسط صنعت پرورش قارچ تولید میشود. این ماده به راحتی در دسترس بوده و فرمولاسیون آن معمولاً از ترکیب کاه گندم، ضایعات خشک، کود اسب و گچ آسیاب تشکیل شده است که با هم کمپوست میشوند. این کُمپوست منبع عالی هوموس است، اگرچه مقدار زیادی از نیتروژن آن توسط قارچهای رشد شده مصرف میشود.
ورمی کمپوست چیست ؟
ورمی کمپوست محصول فرآیند تجزیهای است که با استفاده از گونههای مختلف کرم، معمولاً کرم قرمز، کرمهای سفید و سایر کرمهای خاکی، مخلوطی از مواد زائد سبزیجات یا مواد غذایی در حال تجزیه، مواد و علف ورمی را ایجاد میکنند.
کرم ورمی کمپوست چیست و چه کاربردی دارد؟
قیمت خاک کمپوست
کود کمپوست فله به دلیل حذف هزینههای بستهبندی قیمت مناسبتری نسبت به کُمپوست بستهبندی شده دارد. توصیه میشود با در نظر گرفتن نیاز خود برای گلدان، باغچه، باغ یا زمین کشاورزی، دست به خرید خاک کُمپوست شده مناسب خود بزنید.
با توجه به تاثیرات بسیار مطلوبی که خاک کمپوست بر روند تولید محصولات کشاورزی و رشد گیاهان ایجاد می کند، امروزه تولید آن به صورت خانگی و صنعتی در سطح گسترده ای صورت میگیرد. روند تولید این نوع کود ارگانیک با توجه به نوع آن متفاوت می باشد و بر همین اساس می توان این نوع خاک را تقسیم بندی نمود که عبارتند از:
تولید کمپوست سرد
برای تولید کود با این روش به باقی مانده گیاهان، میوه و سبزجات، ضایعات چای و قهوه، آجیل و شاخه و برگ درختان نیاز می باشد. سپس این مواد در چاله یا سطل انباشته شده و با پاشیدن آب در بخش های مختلف و مخلوط کردن تمام مواد دارای رطوبت خواهند شد. سپس سطح این مواد انباشته شده با خاک یا خاک اره و شاخه و برگ کاملا پوشانده شده و سپس از 2 تا 6 ماه کمپوست تولید میشود.
تولید کمپوست گرم
در نوع دیگری از این روش های ارائه شده برای تولید این نوع کود، لازم است پس از انباشته شده شاخه و برگ و میوه و موارد مشابه و افزایش رطوبت آنها، در هفته یک تا دو مرتبه تمام مواد با هم مخلوط شوند. با انجام اینکار، اکسیژن وارد تمام بخش ها شده و شرایط برای رشد باکتری های هوازی و تجزیه مواد آلی توسط آنها بهتر فراهم خواهد شد. در این روش لازم است دمای توده بین 20 تا 30 درجه سانتی گراد در نظر گرفته شود.
تولید کمپوست با کرم
در روش های صنعتی که نیاز به تخصص و مهارت دارد، علاوه بر شاخ و برگ و باقی مانده گیاهان و میوه و سبزیجات، از کرم های مخصوص برای این منظور استفاده میشود. در نهایت خاک تولید شده توسط این روش به خاک ورمی کمپوست معروف بوده و اثرات مطلوب بسیار زیادی بر خاک و رشد گیاهان به همراه دارند.
نکته بسیار مهم اینکه، ورود برخی از مواد به خاک های انباشته شده برای تولید کمپوست می تواند اثر منفی ایجاد نماید. به عنوان مثال، باقی مانده مواد غذایی سرخ شده و چرب، تکه های مواد پلاستیکی و همچنین مدفوع حیوانات به هیچ عنوان نباید در روند تولید کمپوست نقش داشته باشند.
طرز تهیه کمپوست از کود حیوانی
یک راه ساده برای شروع ساخت خاک کُمپوست از کود حیوانی، دو سطل از پالت یا تخته است. سطل اول برای تهیه کُمپوست و دومی برای مرحله نهایی تجزیه است که به آن عملآوری نیز گفته میشود. عملآوری باعث تثبیت کُمپوست میشود و ممکن است چندین ماه طول بکشد. سطلهای آشغال را به اندازهای بزرگ انتخاب کنید که کود حیوانی را در آن نگه دارید. کود حیوانی خام را با برگهای قهوهای، کاه، یونجه خراب یا کاغذ خرد شده در سطل اول مخلوط یا لایه لایه کنید. اگر از کودهای مخلوط استفاده کنید، نسبت کربن به نیتروژن مناسب خواهد بود و نیاز به افزودن چیز دیگری نیست. و اگر نسبت کربن به نیتروژن متعادل نباشد، لایههای ضخیم ماده ممکن است به سرعت تجزیه نشوند.
کود کمپوست برای گلدان
خاک کمپوست ورمی را مانند دیگر کودها، در حدود 20 الی 50 درصد با خاک گلدان مخلوط کرده و در گلدآنهای خانگی بکار ببرید. البته در صورت استفاده بیشتر از ورمی کُمپوست نیز مشکلی به وجود نخواهد آمد.
خاک کُمپوست یکی از مهمترین مکملهایی است که میتوانید به خاک خود بدهید. این یک روش ساده برای افزودن هوموس غنی شده از مواد مغذی به خاک باغ یا گلدان است که به رشد گیاه دامن میزند و سرزندگی را به خاک باز میگرداند. ساخت آن رایگان است و فواید بسیار زیادی دارد.
اثرات کمپوست
با استفاده از خاک به صورت مکرر و ورود کودهای شیمیایی به مرور از حاصلخیزی آنها تا حد زیادی کاسته میشود. علاوه براین، استفاده از کودهای شیمیایی باعث افزایش نیترات شده که یکی از بزرگترین تهدیدها برای سلامتی انسان و طبیعت به شمار می رود. به همین علت در سالهای اخیر به استفاده از کودهای ارگانیک از قبیل کمپوست گرایش زیادی پیدا شده است. ورود این نوع کود به خاک اثرات متعددی را به همراه دارند که برخی از آنها عبارتند از:
- افزایش حاصلخیری خاک به دلیل ورود مواد مغذی و ارگانیک
- کمک به رشد بهتر و بیشتر گیاهان
- کمک به افزایش نفوذپذیری خاک و فراهم شدن شرایط ایده آل برای ورود هوا و آب به آن
- بهبود PH خاک
- جلوگیری از سرمازدگی گیاهان در مناطق سردسیر با کمک به رشد بیشتر آنها
- افزایش مدت زمان ماندگاری آب در خاک
- بهبود زهکشی خاک
- جلوگیری از فرسایش خاک با کاهش سطح نیترات موجود در آن
- کاهش نیترات تولید شده با کودهای شیمایی و فراهم کردن شرایط برای رشد گیاهان و میوه و سبزیجات با ارزش غذایی بالاتر
خرید کمپوست
در سالهای اخیر تولید کمپوست به روش های خانگی و صنعتی به یکی از راه های کسب درآمد تبدیل شده است. علیرغم مزایای متعددی که این نوع کود برای خاک به همراه دارد، عدم رعایت استانداردها در روند تولید نه تنها تاثیر مثبتی بر خاک نخواهد داشت، بلکه نتیجه کاملا عکس دریافت خواهد شد. به همین دلیل لازم است در خرید کمپوست به چند نکته مهم توجه شود که عبارتند از:
- کمپوست های تولید باید کاملا بدون بو باشند. استشمام بوی نامطبوع از این نوع کود به معنای تولید غیر اصولی و استفاده از مواد نامناسب می باشد. توجه داشته باشید که اگر پس از رسیدن نم و رطوبت به کمپوست پس از حدود 48 ساعت بوی خاک برگ استشمام شد به معنای مرغوب بودن کود می باشد.
- کودهای کمپوست کاملا سبک بوده و نم و رطوبت در آنها وجود ندارد
- رنگ کمپوست مرغوب تیره می باشد که لازم است در زمان خرید به آن توجه داشته باشید. از خرید کودهای قهوه ای رنگ بهتر است خودداری کنید و کودهای کاملا سیاه بالترین مرغوبیت را دارا می باشند.
خاک کمپوست سرشار از مواد مغذی است. به عنوان مثال در باغها، باغبانی، کشاورزی شهری و کشاورزی ارگانیک استفاده میشود. این کُمپوست به خودی خود از بسیاری جهات به عنوان تهویه کننده خاک و کود است.
کمپوست به سه روش کمپوست هوای آزاد , کمپوست مستقیم و کمپوست تامبلر تهیه میشود .
خاک کُمپوست یکی از مهمترین مکملهایی است که میتوانید به خاک خود بدهید. این یک روش ساده برای افزودن هوموس غنی شده از مواد مغذی به خاک باغ یا گلدان است که به رشد گیاه دامن میزند و سرزندگی را به خاک باز میگرداند.